Sargonidzi

Sargonidzi – umowna nazwa ostatniej, najwybitniejszej dynastii państwa nowoasyryjskiego panującej w latach 722–612 p.n.e.

Założycielem był Sargon II, który będąc generałem obalił w 722 roku p.n.e. Salmanasara V. Za panowania tej dynastii Asyria stała się pierwszą potęgą Bliskiego Wschodu, która podbiła wszystkie ościenne państwa. Sargonidzi toczyli nieustanne wojny w wyniku czego państwo funkcjonowało głównie dla i z wypraw wojennych, przynoszących bogate łupy. Wobec podbitych ludów stosowali bezwzględną politykę terroru i masowych deportacji całych ludów nieznanych w takiej skali w ówczesnym świecie starożytnym. Szczególnie Aramejczycy w wyniku tej polityki zostali przesiedleni w różne rejony imperium włącznie z rdzenną Asyrią. Sargonidzi tym samym przyczynili się do rozpowszechnienia języka aramejskiego, który po asyryjskim (języku starej arystokracji i dynastii) stał się drugim językiem w państwie. Przyśpieszyło to proces arameizacji społeczeństwa asyryjskiego, który już trwał od kilku wieków^[1].

Skutkiem ciągłych wojen był podbój Babilonii, posthetyckich państewek Syrii, Izraela i Judy, Egiptu i Elamu, zwasalizowanie Fenicji. Jedynie Urartu nie zostało podbite, ale osłabione, przez co nie mogło odgrywać swojej ochronnej roli przed koczowniczymi ludami stepowymi. Ciągłe podboje Sargonidów dały tylko krótkotrwały efekt w postaci łupów i rozległego imperium, ale bezwzględny wyzysk prowincji i brutalne metody tylko wzmogły wrogość pokonanych ludów wobec Asyrii.

W ostatecznym rozrachunku polityka Sargonidów była krótkowzroczna i jałowa, a jej przedstawiciele typowymi, brutalnymi władcami wschodu. Nie potrafili przeciwdziałać zachodzącym dynamicznym zmianom na terenie Bliskiego Wschodu. W dziedzinie gospodarczej stosunki były anachroniczne, a rezerwy ludzkie do prowadzenia walki na wyczerpaniu. Sargonidzi poza tym na czas nie zreorganizowali armii, mogącej równać się z jazdą ludów irańskich (Medów) czy koczowniczych (Kimmerów i Scytów). W konsekwencji doprowadziło to do zagłady dynastii i imperium w latach 614–612 p.n.e.–605 p.n.e. Głównym spadkobiercą Asyrii stało się państwo nowobabilońskie.